Al-Harizmi: Coğrafya Bilimine yaparak Katkılar
Harizmi Hakkında
El-Harizmi, 9. yüzyılda gelişmiş Batı Asya ve Hindistan edebiyatının önde gelen kuramcılarından vardı. 825 yılında Hindistan’da doğan Al-Harizmi, aynı zamanda İslam dünyası ilk matematikçisi olarak kabul edilir. Harizmi, eldeki kaynakları kullanarak tarihin temelinden beri kullanılan bir çok coğrafya ile ilgili yürütme yaptı.
Al-Khwarizmi’nin Coğrafya Bilimine yaptığı Katkılar
Al-Harizmi, coğrafya hazineleri çok değerli eserler açığa çıkarılmıştır. Yukarıda belirtilenlerin yanı sıra, aşağıdaki maddeler Harezmin bilimine katkılarını içerir:
-
- Coğrafi Konumların Hesaplamaları: Al-Harizmi en ikametgah eseri Kitab ul Masalik wa’l-Mamalik adlı eski, geçmişin kullandığı sığınak, konum ve meridyen kullanımına kadar çeşitli coğrafi konumları hesaplayan yöntemleri ortaya çıkarmaktadır.
-
- Konum Yöntemleri: Al-Harizmi, dünya haritaları ölçümleri için haritacılık ve koordinat sistemi üzerinde ortaya çıkan tahmini. Bu yöntem, günümüzde hala kullanılıyor.
-
- Doğru Hesaplama: Al-Harezmi, coğrafi verileri doğru ve tespitsiz şekilde hesaplamalarda kullanmak için bir kağıt ve mürekkep temelli sistemi tahmin etmiştir.
-
- Haritaların Oluşturulması: Al-Khwarizmi’nin geliştirdiği hesaplamalar, topografya haritalarının gruplarından sorumluydular. Bu, dünya haritaları üzerinde artan uzay parçalarıyla ilgili ayrıntılı ayrıntılı konumları hesaplayabilen bir sistem ortaya çıkar.
Sonuç
Al-Harizmi, coğrafya alanında önemli yaşamış ve tarihçi, filozof ve matematikçiler tarafından takdir edilmiştir. Coğrafya biliminin gelişmeleri ve üretimi için katkıları, günümüzde hala tartışılan ve beğenilen bir ağırlık tarafından ölçülmektedir. Al-Khwarizmî’nin de anmak, bizi onu özgün mülkiyetine ve içerdiği öğenin canlı anıta bağlar. “Al-Harizmi: Coğrafya Bilimine Yaptığı Katkılar”
Gerçek adı Muhammed ibn Musa olan Cezeri Harizmî, 740-850 yılları arasında dünyaya hayat veren 8. yüzyıl Endülüsı bilim adamıdır. Endülüs Uygarlığının yaşandığı döneme ait, tarihte onun adıyla anılacak birçok matematiksel, astronomik, coğrafi ve tıbbi konulardaki çalışmalarının yanı sıra, özellikle de coğrafyanın gelişimine katkısı bulunmaktadır. Harizmi, coğrafya bilimine özellikle coğrafi konum ölçümlerinin belirlenmesine dair yaptığı büyük çalışmalarla katkıda bulunmuştur.
Harizmi’nin en çok bilinen teorisi kuzey – güney ve doğu – batı arasındaki açıların ve uzaklıkların hesaplanmasını kolaylaştırır. Bunu yapmak için Harizmi açısal tarife sistemi kullandı. Açısal tarif sistemi Harizmi’nin coğrafya bilimine katkısının en önemli yanıdır. Böylece iç mesafenin ve uzaklığın belirlenmesi kolaylaştı. Sistem yalnızca uzaklıkta değil, aynı zamanda yükselti, enlem ve boylam tariflerinde de kullanılıyordu.
Harizmi’nin diğer bir çalışması olan Kitabü’l-Masalik Vemo’malik ise veya diğer adıyla Ulaşım Haritası, dünyanın önemli noktaları arasındaki mesafeleri göstererek kolaylaştırılmış yolları haritalayarak seyahatcilerin ne zaman hangi tür yollardan gidebileceğini öngörmüştür. Bu çalışma özellikle İslam dünyası için çok önemli bir yaklaşımdı.
Harizmi’nin çalışmaları coğrafya biliminin gelişimine o kadar önemli katkılar sağlamıştır ki, hala bazı çalışmalarının kullanıldığı görülmektedir. Ancak Harizmi’nin yaptığı katkılarla daha da ilerleyen coğrafya biliminin günümüze kadar ulaşmış olması şüphesiz her zaman ona borçlu olacağız.
