Matrakçı Nasuh: Harita Yapımında Kullandığı Tekniklerle Tanınan Sanatçı ve Coğrafyacı
Matrakçı Nasuh, 16. yüzyıl haritalarında çalışırken yeni teknikler geliştirerek büyümeyi sürdüren ünlü bir haritacı, coğrafyacı ve sanatçıdır.
Matrakçı Nasuh, İstanbul’da doğmuş ve yetişmiştir. Padişah II. Selim’in özel haritalarının çizilmesi için İstanbul’a erkenden davet edilmiş ve haritaları seyir ve düzlemi hizalama, sıkıştırma ve denetleme usullerini kullanarak çizmiştir.
Nasuh’un bir harita çizme tekniği olarak geliştirilen düzlemi hizalama, ilk olarak tüm verileri bir düzlem üzerine en doğru yüksekliğe göre aşama aşama aşama sınıflandırması. Sıkıştırma ve zorlama usullerini ise, haritacılık dünyası ilk kez önererek kullanmıştı.
Matrakçı Nasuh’un Başka Sanatları
Matrakçı Nasuh, Osmanlı İmparatorluğu’nda isfanbul’da bulunan ve Sultan III. Murad’a özel olarak satın alınan işleriyle de ünlüdür. Yaptığınız işler arasında, kaligrafi, ebru, hat sanatı, kitap, manzara, tiyatro, minyatür, şemsiye, saat ve cam işi yer alıyordu.
Matrakçı Nasuh tarafından yapılan işlerin çoğu, günümüzde çeşitli müzelerin zengin koleksiyonlarında sergilenmektedir.
Matrakçı Nasuh’a Atfedilen İşler
Matrakçı Nasuh’a atfedilen işler arasında, tyrta’lar (kartografik resimler), aynalar, kale kapıları ve minyatürler de vardır. Büyük köprü, Harita Yapımında Kullandığı Teknikleriyle Tanınmanın Yanı Sıra, Başka Sanatlarla da İlgili Olduğunu Göstermektedir.
Sonuç
Matrakçı Nasuh, 16. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda harita çalışmalarında yeni teknikler geliştirmiş ünlü bir haritacı, sanatçı ve coğrafyacıdır. Matrakçı Nasuh’a atfedilen işler arasında harita kullananların kullandığı teknikleriyle birlikte olan başka sanatlar da vardır.
17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun önde gelen sanatçıları arasında yer alan Matrakçı Nasuh, harita düzenleme sanatının önde gelen ustalarından birisidir. İmparatorluğun coğrafya ve navigasyon haritalarında öncülük etmiş olan bu ünlü matrakçı, teknikleri ve harita çalışmalarıyla tanınmaktadır.
Klasik Osmanlı ekonomisine göre, Osmanlı İmparatorluğu’nun idarî ve ticarî faaliyetleri için cadılar ve navigasyon hizmetleri gerektirmiştir. Bu görevleri yerine getirmek için imparatorluk sistemi olsun ya da olmasın, kadıların ülkeye giriş ve çıkış yaparken navigasyon haritalarını okumalarını öğrenmeleri gerekmektedir. Bu amaçla Matrakçı Nasuh tarafından geliştirilen klasik işaretler kullanarak kareli navigasyon haritaları basılmıştır. Bu haritalar, navigasyonda kullanılan matrakçı simgelerini ve işaretlerini kullanarak kullanıcılara doğru gidebilecekleri ve konaklayabilecekleri yerleri gösterir.
Matrakçı Nasuh, 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda kendine özgü teknikler de kullanıyordu. Bunlardan biri, yenilen ve tabii olaylardan oluşan ormanlık alanlarda navigasyon konsollarının kullanımıydı. Her bir ormandaki navigasyon konsollarına özel bir tonla yazılmış matrakçı simgeleri şekillendirilmişti. Bu haritada konsol için kullanılan özel tonlar bölgenin irtifa değeri, çevresel koşullar ve coğrafi konum gibi özellikleri resmedecek şekilde belirleniyordu.
Ayrıca Matrakçı Nasuh, 17. yüzyılın ortasında yeni ve engebeli arazilerin bağlantısını sağlaması için harita çizmek için de benzersiz bir teknik geliştirmişti. Bu teknik, ölçümleri elde edilebilmesi için tüm genişlik ve uzunluk değerlerini haritanın üzerinde ölçmeye yönelikti. Sonuç olarak, Matrakçı Nasuh’un teknikleri, 17. yüzyıl Osmanlı coğrafyacıları için harita çizme ve navigasyon çalışmalarında temel bir rol oynadı.
Bugün Matrakçı Nasuh, Osmanlı İmparatorluğu’nun kültürel geçmişine en büyük katkıyı sağlayanlardan biri olarak kabul edilmektedir. Harita çalışmalarındaki özellikleri ile tanınması onu unutulmaz sanatçı ve coğrafyacılar arasına sokmuştur. Matrakçı Nasuh adına, Osmanlı İmparatorluğu’nun bu önde gelen sanatçısını kutlamak gerekir.
