Edebiyat Nedir?
Edebiyat, Arapça edep sözcüğünden türetilen bir kavramdır ve dilimize Arapçadan geçmiştir. İlk kez Şinasi tarafından günümüzdeki anlamında bir sanat dalı olarak kullanılmıştır. Edebiyatın konusu çok geniştir. Sanatın yazılı halidir.
Edebiyat herhangi bir duygu, düşünce, olayı estetik ve uhrevi duygular uyandırarak bunları yazılı bir biçimde anlatmayı amaçlayan bir sanat dalıdır. Edebi eser yazmak hiçte kolay değildir. Bu eseri ortaya çıkarabilmek için şahsın öncelikle bir yaşanmışlığı ve birazda yazarlığı olması gerekir.
Savaşlar, Göçler ve afetler, kültürel değişim, aşk, sevgi, doğa edebiyata konu olan olaylardır. Edebiyatta yazılan yazılar, makaleler, şiirler gibi birçok şeyde bu olaylar konu alınır ve anlatılır. Sosyoloji, tarih, psikoloji, coğrafya bilimleri başlıca edebiyat ile ilişkili bilimlerdir. Çünkü edebi bir eser oluşturulurken bu bilimlerden çok faydalanılır.
Edebi Eser
Sanat amacı ile yazılmış, estetik ve heyecana yönelik olan bir anlatım tarzı veya ifade biçimi oluşturan yapının adıdır. Edebi eser bir anlamda sanat eseri anlamına gelmektedir. Orjinaldir, Özgün ve tektir. Genellikle toplumda yaşanan olayları ve bazı durumları ortaya çıkartmak insanlara yaymak amaçlı yazılır.
İnsanlar eski çağlardan beri duygu ve düşünceyi betimlemek için birçok çeşitli yollara başvurmuştur. Müzik, Resim, mimarlık, gibi güzel sanat dallarından bir tanesi de edebiyattır. Güzel sanat dallarıyla oldukça ilişkilidir.
Bir Metni Edebi Yapan Özellikler
- Yoğun ve işlenmiş bir anlatımla oluşur.
- İnsanda hayaller, zevkler ve eşsiz duygular uyandırır.
- Özneldir. Yani yoruma açıktır. Edebi eser zaten görüşlere dayalı olduğundan kolayca yorumlanabilir ancak bunun fazla bir önemi yoktur.
- Her okuyuşta okuyucuya farklı duygular hissettirebilir. En önemli özelliği de budur.
- Bir teması vardır.
Edebiyatın Amacı
Edebiyatın amacı vicdanı temizleme, düşünceleri terbiye etme, zihinleri aydınlatma, ahlakı ıslah etmektir. Edebiyatın anlamı çok farklıdır. İçinde yaşayan bilir. İnsanlara zevk vermek bazen bazı yazarlar için daha önceliklidir. Edebi havayı vermek için her şeyi yaparlar. Bunu usta sanatçılar yaptığı zaman göze ve kulağa çok hoş gelebiliyor. Buna örnek olarak Mehmet Akif Ersoy ‘un Çanakkale şehitlerine şiirini okuyabilirsiniz.