Pragmatik (Edimbilim) Nedir?
Edimbilim (Türkçe’de Edimbilim olarak da bilinir), dilin anlamını ve amacını anlamak için dilin bağlam içinde kullanımına odaklanan dilbilim içinde bir çalışma alanıdır. Edimbilim, dil kullanımının sosyal yönleriyle ve dilin konuşmacı, dinleyiciler ve dilin kullanıldığı bağlam gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak nasıl değişebileceğiyle ilgilenir. Edimbilim ayrıca, dil kullanıcılarının dili kullandıkları bağlamdan nasıl anlam çıkarabileceklerini ve anlam yaratmak için dili nasıl kullanabileceklerini de inceler.
Edimbilimin Dört Ana Bileşeni
Edimbilim dört ana bileşenden oluşur:
- Deixis: Deixis, dilin kullanıldığı bağlamın belirli öğelerini ifade etmek için kullanılan sözcükleri ve tümceleri ifade eden bir kavramdır. Deixis örnekleri arasında zamirler (he, she, it, vb.), konum zarfları (burada, orada vb.) ve geçici zarflar (şimdi, sonra, vb.) yer alır.
- Etkileşim: Etkileşim, dil kullanıcılarının anlam yaratmak için birbirleriyle etkileşime girdiği süreçleri ifade eder. Buna sıra alma, anlamı müzakere etme ve konuşmacılar arasındaki diğer etkileşim biçimleri dahildir.
- varsayım: Varsayım, dil kullanıcılarının kullandıkları dil hakkında yaptıkları varsayımları ifade eden bir kavramdır. Örneğin, “John koşuyor” cümlesindeki ön varsayım, John’un şu anda veya gelecekte bir noktada koştuğudur.
- ima: Örtüklük, dil kullanıcılarının kullandıkları dilden çıkardıkları örtük anlamı ifade eder. Örneğin, “John şanslı” cümlesinde, John’un iyi bir şans elde ettiği veya talihsizlikten kaçındığı ima edilmektedir.
Çözüm
Edimbilim (Edimbilim), dilin anlamını ve amacını anlamak için dilin bağlam içinde kullanımına odaklanan dilbilim içinde bir çalışma alanıdır. Dört ana bileşenden oluşur: deixis, etkileşim, varsayım ve ima. Edimbilim, dile ve onun günlük iletişimde nasıl kullanıldığına ilgi duyan herkes için önemli bir çalışma alanıdır. Pragmatik, edimbilim (bilimler arası dilbilim) olarak da bilinen bir dilbilim dalıdır. Ortaya çıkışı konuşma davranışlarını açıklamaya yönelik olarak yapılan dilbilimsel çalışmaların ardından, 19. yüzyılda gelişti. Pragmatik, dil kullanımının yanı sıra etkileşimsel bir olgudur ve taraflar arasındaki davranışlar arasında arabuluculuk yapar. Pragmatik, konuşma eylemlerinin konuşmanın anlamını hakkıyla anlayabilmek için ne kadar önemli olduğunu açıklar.
Pragmatik, konuşma eylemleri üzerine odaklanan dilbilimsel bir eğilimdir. Konuşma eylemlerinin söylenmesi ve anlaşılması arasındaki ilişkileri araştırır. Pragmatik, eylemler arasındaki uyum ve çatışmaların dil kullanımı hakkında önemli bilgiler sağlayabileceğini gösterir. Pragmatik, diğer dilbilim dallarıyla sıkıca ilişkili ve birbiriyle yakın çalışmalar yürüten iki disiplin arasındaki ilişkiler üzerine çalışır.
Bu disiplin, konuşmaların anlamının nasıl oluştuğunu ve etkilediğini açıklamak amacıyla başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Pragmatik, konuşmacının neyi söylemeyi niyet ettiği konusunda etkin olmak gerektiğini vurgulayan önemli bir bilimdir. Ayrıca, konuşma eylemleri hem dili hem de muhakemeyi etkileyen başka konularda da çalışılan bilimsel bir disiplin olarak da sunulmaktadır.
Pragmatik, dil bilgisi çalışmalarının açıklamalarına yönelik yapılmış çalışmalardan kaynaklanmaktadır ve bu nedenle, dilbilimdeki diğer eğilimleri kapsamıştır. Pragmatik, konuşulan ve olası olaylarla ilgili günlük eylemler arasındaki ilişkiyi açıklama eğilimindedir. Bu konuda konuşmacının eylemleri üzerindeki kontrolü ve performansını ölçmeyi hedeflemektedir. Pragmatik ayrıca, post-modern diyalogların kurulmasını kolaylaştırmayı amaçladığı görülmektedir.
Pragmatik, genel olarak etkileşimsel olmaya odaklanan bir eğilim olarak tanımlanır. Dilbilimsel anlamda, taraflar arasındaki bir diyalog sağlanmasını ve her tarafın diğer tarafın ne istediğini anlama ve yanıtlamada güçlü olduğu konusunda farkındalık yaratmada faydalı olmasını hedefler. Pragmatik, duyguların yanı sıra, duyguların ifade edildiği iletişimin gerçek anlamını ortaya koymaya da yardımcı olur. Pragmatik, dil kullanımı ve etkileşiminin etkili bir şekilde kullanılmasını öğretmeyi amaçlar.
