MARY SOMERVILLE: BİLİMİN ÖNCÜ KADINI VE BİLGELİĞİNİN IŞIĞI
Mary Somerville, 19. yüzyılın en önemli bilim insanlarından biri olarak, matematik, astronomi ve fizik alanlarında yaptığı çalışmalarla tanınır. O dönemde kadınların bilimsel çalışmalara katılımı sınırlı olmasına rağmen, Somerville bilgiye olan tutkusu ve kararlılığı sayesinde bilim dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Bu makalede, Mary Somerville’in hayatını, bilimsel çalışmalarını ve onun mirasını inceleyeceğiz.
MARY SOMERVILLE’İN HAYATI
ERKEN YAŞAMLARI VE EĞİTİMİ: Mary Fairfax adıyla 26 Aralık 1780’de İskoçya’nın Jedburgh kentinde doğan Mary Somerville, eğitimine sınırlı erişimi olan bir dönemde büyüdü. Babası, denizcilik subayıydı ve ailesi, kız çocuklarının bilimsel eğitim almasına sıcak bakmıyordu. Ancak Mary, genç yaşta doğaya ve bilimsel konulara büyük bir ilgi göstermeye başladı. Matematik ve astronomiye olan ilgisi, kendi kendine öğrenme çabalarıyla şekillendi.
KENDİ KENDİNE ÖĞRENME ÇABALARI: Mary, evde gizlice babasının kitaplarıyla matematik çalışarak kendini geliştirdi. Isaac Newton’un Principia Mathematica’sını okuyup anlamaya çalışması, onun bilimsel bilgiye olan açlığının ve kararlılığının bir göstergesiydi. Evlilik hayatında da bu ilgisini sürdürdü ve bilim dünyasıyla bağlantılarını genişletti.
BİLİMSEL ÇALIŞMALARI VE KİTAPLARI
“MEKANİZMİN BAĞLANTILARI” ADLI ESERİ: Mary Somerville’in ilk büyük eseri olan “The Mechanism of the Heavens” (Göklerin Mekanizması), 1831 yılında yayımlandı. Bu eser, Newton’un Principia’sının anlaşılabilir bir özetini sunuyor ve celestial mechanics (göksel mekanik) üzerine geniş bir analiz içeriyordu. Bu kitap, onun bilim dünyasında kabul görmesini sağladı ve İngiltere’deki bilimsel topluluklar tarafından takdir edildi.
ASTRONOMİ VE FİZİĞE KATKILARI: Mary Somerville, astronomi ve fizik alanlarında yaptığı çalışmalarla tanınır. Onun analizleri, özellikle gezegenlerin hareketleri ve yerçekimi üzerine odaklanmıştı. Gök cisimlerinin birbirleriyle olan çekim kuvvetlerini analiz ederek, evrenin işleyişine dair daha derin bir anlayış geliştirdi. Bu çalışmalar, bilim dünyasında kadınların da büyük katkılarda bulunabileceğini göstermiştir.
NEPTÜN’ÜN KEŞFİ VE SOMERVILLE’İN ROLÜ
NEPTÜN GEZEGENİNİN KEŞFİ: Mary Somerville’in çalışmaları, o dönemde bilinmeyen bir gezegen olan Neptün’ün varlığının tahmin edilmesine yardımcı olmuştur. Neptün’ün keşfi, Somerville’in teorilerinin ve matematiksel hesaplamalarının doğru olduğunu kanıtlamıştır. Her ne kadar Neptün’ün doğrudan kaşifi olmasa da, onun göksel mekanik üzerine yaptığı çalışmalar, bu keşfi mümkün kılan bilimsel zemini hazırlamıştır.
MATEMATİKSEL ANALİZLER VE GEZEGEN HAREKETLERİ: Somerville, matematiksel analiz yöntemlerini kullanarak, Uranüs gezegeninin hareketlerinde görülen anomalilerin sebebini açıklamaya çalıştı. Bu, onun gezegenlerin birbirleri üzerindeki etkilerini anlamada önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
KADINLARIN BİLİMDEKİ ROLÜ VE MÜCADELESİ
KADIN BİLİM İNSANLARI İÇİN BİR ÖNCÜ: Mary Somerville, bilim dünyasında kadınlar için bir öncüydü. 1835 yılında, Royal Astronomical Society‘nin (Kraliyet Astronomi Topluluğu) ilk kadın üyelerinden biri olarak kabul edildi. Bu, dönemin toplumsal normlarına karşı kazanılmış büyük bir başarıydı. O dönemde kadınların bilimsel topluluklara katılımı son derece sınırlıydı, ancak Somerville’in çalışmaları ve kararlılığı, diğer kadın bilim insanlarına ilham kaynağı oldu.
“ON THE CONNECTIONS OF THE PHYSICAL SCIENCES” ADLI KİTABI: Mary Somerville’in 1834 yılında yayımlanan “On the Connexion of the Physical Sciences” adlı kitabı, bilim dünyasında büyük ilgi gördü. Bu eser, fizik, astronomi, kimya ve jeoloji gibi farklı bilim dallarının birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu açıklıyordu. Kitap, geniş bir okuyucu kitlesine ulaşarak bilimsel bilgilerin halka yayılmasına katkıda bulundu.
SON YILLARI VE BİLİM DÜNYASINDAKİ MİRASI
İTALYA’DAKİ YAŞAMI VE SON ÇALIŞMALARI: Mary Somerville, 1838 yılında ailesiyle birlikte İtalya’ya taşındı ve ömrünün geri kalanını burada geçirdi. İtalya’da da bilimsel çalışmalarına devam etti ve 92 yaşında, 1872 yılında vefat edene kadar aktif bir şekilde bilimle ilgilendi. Öldüğünde, dünya çapında saygı gören bir bilim insanı olarak anıldı.
SOMERVILLE’İN MİRASI: Mary Somerville’in ismi, bilim dünyasında kalıcı bir yer edinmiştir. Onun adını taşıyan Somerville College, 1879 yılında Oxford Üniversitesi’nde kadınların eğitim alması için kurulan ilk kolejlardan biri olmuştur. Somerville, bilimde kadınların varlığını ve önemini göstermiş, onların da bilimsel araştırmalarda yer alabileceğini kanıtlamıştır.
SONUÇ
Mary Somerville, bilgiye olan tutkusu ve bilim dünyasına yaptığı katkılarla tarihe geçmiş bir isimdir. Newton’un teorilerinin anlaşılabilir hale getirilmesi, göksel mekanik üzerine yaptığı analizler ve Neptün’ün keşfine katkıları, onun bilime olan derin bağlılığının bir göstergesidir. Somerville’in çalışmaları, sadece kendi döneminde değil, günümüzde de bilim insanlarına ilham kaynağı olmaya devam etmektedir. Onun hayatı, kadınların bilimdeki rolünü ve bilgiye erişim mücadelesini anlamak açısından büyük bir öneme sahiptir.
Mary Somerville: Kadın Bilim İnsanı Olarak Coğrafya, Matematik ve Astronomi Alanlarındaki Başarıları
Mary Somerville (1780-1872) özellikle yaşadığı 19. yüzyıl İngiltere’sinin erkek egemen sosyal sınıfına ve bilimsel ütopyaya göre kadınları büyük başarı sağlayabileceğini dünya çapında.
Doğduğunda kızlar için ciddi bir gerilim eğitimi çekilmişti. Avrupa’da kadınların hizmet edenlerin aksine Mary kendi yolunu kendisi çizerek, insanların o dönemeci göre evi özgür olduğu düşmanın taşıyıcısı olarak bilimi seçti.
Mary Somerville’in Matematik ve Astronomi Alanındaki Katkıları
Mary, matematik ve astronomiyi kendi yürütmesi ve dünyaya yeni yaşattığı fikirler sundu. Bunlar, İngiltere kraliyet akademisi bu konuda çeşitli ödüller kazandı. 1835 ve 1847 yılları arasında geçenler arasında iki çalışma, onu en büyük matematikçi ve astronomlardan biri haline getirdi.
Bu çalışmalar, bilimsel hesaplamalarla gerçeğin arkasındaki temelleri keşfetmesine yardımcı olan galaktik yörüngelerin kullanımını gösterdi. Astronomi ve matematiklerin ileri bölümleri biyolog olarak herhangi bir formül kullanarak, basit bir şekilde konuşmalarına özellikle işaret edildi.
Mary Somerville’in Coğrafya Alanındaki Katkıları
Mary Somerville daha sonra, coğrafya alanına önemli bir katkı sağladı. 1834 yılındaki ilk yayın olan “Zooloji ve Botanik”, İngiltere’de eğitim amacının kullanılmasının yanında, bilim insanına hayvan dünyasının tasviri için erişilebilir bir kaynak oluşturuldu.
Mary’den önceki coğrafya alanında kaliteli ve zengin bir akademik üretime sahip olan insan sayısı çok düşüktü. Ancak, daha sonra uluslararası kabul gören üç önemli eserinde bunun sonucunu gördük. “Denizcilik Almanak”, “Modern Coğrafya” ve “Fiziksel [Geography] of the Sea” Mary’nin yayınları olarak adlandırıldı.
Tarihe Geçen Hatırası
Mary Somerville, kadınlar ve bilimsel ütopya için çok önemli bir isim olarak kabul edildi. Onun üzerinde çalışmak ve katkı sağlamak için bulundukları alanları ek olarak, saklı problemlerin çözümlerine başvurmak için yönlendirme yöntemi de bir kadın tarafından sağlanabilmektedir.
BAşarılara ödüllerde, övgümalarda ve burslarda sonuç olarak, Mary Somerville’in yaşadığı geri kalanını gezmek, ailesini incelemek ve yeni bilimsel içerikleri elde etmek için kullanıldı. O tarihi faydalarından dolayı bugün hala minnetle anılıyor.
-
- Bilimsel Araştırmaları: Mary Somerville çok sayıda matematik, astronomi ve coğrafyayı yürüttü.
-
- Bilimin Sonuçları: Çalışmalarıyla, İngiltere kraliyet akademisine ve tüm dünyayı, ilkeleri, teorileri ve araştırmaları hakkında eşsiz bilgiler sunmak için önemli bir kaynak oluşturuldu.
Mary Somerville, 19. yüzyılın en yetenekli kadın bilim insanlarındandı. Somerville çok zekidir ve zorlu meseleleri kolaylıkla çözen yeteneğe sahiptir. Somerville’in, coğrafya, matematik ve astronomi alanındaki eserleri 19. yüzyılın kulanımına kadar uzanır. Bu farklı alanlardaki eserleri, Somerville’in versiyonlarındaki isimsiz coğrafyacıların, matematikçilerin ve astronomların çalışmalarını geliştirmek için büyük ölçüde katkıda bulunduğunu göstermektedir.
Somerville çalışmalarının en meşhurları, matematiğin klasik iki temel mekik olarak kabul edilen ‘Kütüphanede Hayat’ ve ‘Determinantın Hesabı’ adlı iki eseridir. Bu eserler, ikili açıdan matematiksel özellikler tarafından desteklenmiş olan bir argüman olarak kullanılmıştır. Matematiğin genel kavramlarının anlaşılmasını kolaylaştırmak için, Somerville’in bu eserleri çok önemliydi. Aynı zamanda bu iki eser, 19. yüzyılın kuşaklarının matematik algısını geliştirmesinde önemli bir rol oynadı.
Somerville’in astronomiye katkıları ise 1863’te yayınlanan ‘Dünyada Oluş ve Aksiyonu’ adlı kitabıyla başladı. Bu kitap, Somerville tarafından 19. yüzyılın başında yazıldı ve tüm astronomi bilimi tarafından standart olarak kabul edildi. Dünyanın hareketiyle ilgili somut bir teori ortaya koymuş ve bu teoriyi o zamanki bilimsel standartlarla desteklemişti.
Mary Somerville, 19. yüzyılın en yetenekli kadın bilim insanlarından birisidir. Coğrafya, matematik ve astronomi alanındaki eserleri, daha sonraki yüzyıllarda bu alanlar üzerindeki çalışmaların gelişimine ivme kazandırmıştır. Bugün, şöhretli eserleri heyecan verici ve özündeki güç nedeniyle genç nesillere de özendirilmektedir. Somerville, yaşamı boyunca kendisiyle aynı güdüleri paylaşan mühendisler ve bilim insanlarını meşgul etmiştir. Onun özel bilimsel başarılarının gerçek anlamda heybetli bir düzleme uygun olacağı kesin.
