Amonyak Nedir?
Nerelerde Kullanılır? Hangi Maddelerde Bulunur?
Amonyak birçok farklı enstitüde kullanılmaktadır. Genel olarak bunlar gübre ve asit üretimidir. Birçok maddede bulunmasına karşılık insan sağlığına faydalı olanı da vardır olmayanı da. Tuz aslında amonyum klorür bileşiğidir.
Eski mısırdan bugünlere ulaşan amonyak, o zamanlarda tapınağı ısıtmak için kullanılan tezeklerden çıkan gaz maddeleri tapınağın yüzeyinde tuz ve beyaz kristal şeklinde bu şekilde biriktirmiş. Bu tuza da amon tuzu adı verilmiştir.
Bitki ve Hayvanların ölü bedenlerinden de mevcuttur. Proteinler parçalandıkça ortaya amon tuzu belirir. Bu durum canlı bir hayvan ve ya insanda meydana geldiğinde idrar yoluyla gereksiz ve pis olan amonyak idrar yolu ile dışarı atılmaktadır.
Joseph Priestley bu maddeye ismini veren ilk kişidir. Saf amonyağı kâşifi olarak kabul edilmektedir. Nişadır ile kireç taşını birleştirip ısıtarak bu maddeyi elde ediyordu. Buna “alkali ve bazik hava” olarak adlandırmıştır. 1785 yılında Claude Louis Berthollet amonyak bileşimini ortaya çıkardı.
Kimyasal formülü “NH3” olan hidrojen ve azot atomlarından oluşur. Bu maddeler bakterilerin tepkisiyle çözünme veya bozulmaya uğrayarak amonyak bileşimi oluşturur. -33 derecede kaynar. -78 derecede donar.
Baziktir. Yani asit ağırlığı düşük, Baz ağırlığı yüksektir. Farklı atomlar arasında bağ oluşturabilir. Suda çözünen bir maddedir.
Amonyağı en çok biz gübre üretiminde kullanıldığını görmekteyiz. Amonyağı oksitlenmesi sağlanarak nitrat asit elde edilir. Birçok kimyasal elde edilirken amonyum kullanılır.
Birçok çözelti de amonyak bulunur. Ağız yoluyla veya haricen kullanılan ilaçlar amonyak içerir. Zehirlenmek, Cilt problemleri, tetanos gibi rahatsızlıklarda bu madde ve bazı bileşenler ile birlikte tedavi amaçlı uygulanır. Arı, akrep sokmaları gibi durumlarda amonyum fayda sağlar.
İnsan sağlığına zararlı etkileri de mevcuttur. Solumak, temas etmek ciğerde veya ciltte tahrişlere yol açar. Göz ile temasında hasarlara yol açabilir. Göz ile teması halinde lavaboda hızlıca bol su ile yıkanmalıdır. Yutulmamalıdır, mide ve bağırsaklara hasar verir.