Şangay Antlaşması: İkinci Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası Japon-Sovyet Mücadelesi
Arka plan
Japonya ile Sovyetler Birliği Arasında Saldırmazlık Antlaşması olarak da bilinen Şanghay Antlaşması, 13 Nisan 1941'de yürürlüğe girdi. Bu, Sovyetler Birliği'nin Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nı imzalamasının doğrudan bir sonucuydu. Japonya'da öfkeyle karşılandı. Japon liderler, böyle bir anlaşmanın Sovyetler Birliği'ni Japon topraklarına genişleme konusunda özgür bırakacağından korkuyorlardı. Çin hükümeti ayrıca anlaşmanın Japonya'nın Çin'deki genişlemesine bir örtü olacağından ve onları Sovyetler Birliği'ni kontrol altına almak için Japonya ile güçlerini birleştirmeye yönlendireceğinden korkuyordu.
Pakt
Şangay Antlaşması, ne Japonya'nın ne de Sovyetler Birliği'nin birbirlerine karşı askeri harekatta bulunmayacağını ve iki ülke arasındaki herhangi bir anlaşmazlığın karşılıklı istişare yoluyla barışçıl bir şekilde çözüleceğini şart koşuyordu. Ayrıca, her iki ülkenin de diplomatik ilişkiler kurmasını ve kendi topraklarında birbirlerinin egemenliğini tanımasını şart koşuyordu. Ek olarak, taraflardan herhangi birinin diğerinin çıkarlarına zarar verecek herhangi bir askeri ittifaka veya başka bir anlaşmaya girmesi yasaklandı.
Savaş ve Sonrası
Şanghay Antlaşması'na rağmen, Japonya ve Sovyetler Birliği sonunda 1945'te Japonların Sovyet şehri Vladivostok'a saldırmasıyla kendilerini savaşın içinde bulacaklardı. Sovyetler savaşı kazanacak ve Japonlar Ağustos 1945'te teslim olacaktı. Bu, 1951'de İkinci Dünya Savaşı'nı resmen sona erdirecek olan San Francisco Barış Antlaşması'nın imzalanmasına yol açacaktı.
Savaştan sonra Şanghay Antlaşması geçersiz kılındı. 1956'da, iki ülke sonunda Japonya ile Sovyetler Birliği arasında resmi olarak diplomatik ilişkiler kuran yeni bir anlaşma olan Tokyo Ortak Deklarasyonu'nu imzalayacaktı. Bu, iki ülke arasında yeni bir barış içinde birlikte yaşama döneminin başlangıcı oldu.
Çözüm
Şangay Antlaşması, Japonya ile Sovyetler Birliği arasında her iki ülkeyi de askeri saldırıdan korumaya çalışan önemli bir anlaşmaydı. Antlaşmaya rağmen, iki ülke sonunda kendilerini savaşın içinde bulacaklardı ve bu da sonunda 1951'de San Francisco Barış Antlaşması'nın imzalanmasına yol açacaktı. 1956'da Tokyo Ortak Deklarasyonu'nun imzalanmasıyla iki ülke nihayet resmi diplomatik ilişkiler kurdu ve yeni bir barış ve birlikte yaşama çağına girdi. II. Dünya Savaşı’nın ardından, Japonya ve Sovyetler Birliği arasında 20 Ağustos 1945’te imzalanan Şanghay Sözleşmesi, iki ülkenin Çin’deki savaşlarının sona ermesini sağlamıştır. Japonya ve Sovyetler Birliği arasında, sanayi alanında rekabetin artması ve hükümetlerinin arasındaki kültürel ve siyasi entegrasyonunu geliştirmek için, bu sözleşme bir önkoşul oluşturuyordu.
Şanghay Sözleşmesi’nin en önemli özelliği, karşılıklı bağışlardı ve ayrıca ticari ve ticaret serbestisini de ilgilendirmiştir. Ayrıca sözleşme, Japonya’nın Güney Çin üzerinde siyasi ve ekonomik kontrol sahibi olacağını, ancak Sovyetler Birliği’nin Kuzey Çin’deki ekonomik ve politik ilgisinin daha fazla olacağını belirtiyor. Ayrıca, sözleşme, Japonya’nın Çin’in güneyindeki ekonomik faaliyetlerini artıracağını, ancak Kuzey Çin’deki faaliyetlerini sınırlandıracağını öngörüyor.
Son olarak, sözleşme ayrıca, Japonya’nın Çin’deki siyasi, ekonomik ve ticari faaliyetlerini sınırlayacak ve Sovyetler Birliği ile arasındaki ticari ve diplomatik ilişkilere baskın faaliyet yürütmeyi engelleyecek önlemleri almasını öngörmektedir.
Özet olarak, Şanghay Sözleşmesi, Japonya ve Sovyetler Birliği arasındaki savaşların sona ermesine yardımcı olan önemli bir antlaşmadır. Bu sözleşme, iki ülkenin arasındaki politik, ekonomik, ticari, kültürel ve sanayi alanındaki ilişkileri geliştirmeyi, iki ülkenin arasındaki ticari ve politik temasları sınırlamak için gerekli olan önlemleri almayı ve Çin’deki siyasi, ekonomik ve ticari faaliyetlerini sınırlamayı öngörmektedir.