İbn Battuta: Seyahatnameleri ile Dünya Keşfi
İbn Battuta, 14. yüzyılda yaşayan, büyük bir seyahat yazarı. Allah’ın Lütfunu alarak dünyaya açılan, devam eden ekonomik imkanlara veya insani ilgiye sahip olmadan uzun yolculuklar yapan bu Mâturidi Sufisi, kendisine Karışık (Emas) bölgesinden güneye avcı yapan Çin’e, Atlantik’e dünyaya kadar turuna çıkmıştır. Dünya turu, sonunda yaklaşık 3.700 mil (6.000 km) ve yaklaşık 24 yıl sürmüştür. İbn Battuta’nın bu uzun sıkıntılı yolculuğu hakkında birçok kaynak vardır.
Sezar Mâlik
İbn Battuta’nın aile yanında kalmasını sağlamak için öncelikle Rahla adı verilen bir seyahatnamesi yazması için Sezar Mâlik adındaki Arapça yazarlar tarafından çalıştırıldı. Seyahatname, İbn Battuta’nın yaşadığı kültürleri, kültürlerin geleneklerini ve insanların yaşam tarzlarını özetleyen ilham verici ifadelerle dolu.
Seyahatnameler
İbn Battuta’nın seyahatnameleri, onun dünya üzerinde yaptığı bir serüveni takip etmek için yakın bir kaynaktır. Seyahatnameleri, safari sırasında karşılaştıkları insanların deneyimleriyle ilgili anlatılan anlatımlara ve çeşitli tarihi olaylara kadar içerir. Seyahatnamesinin bazı bölümleri, İbn Battuta’nın daha stresli çoğu durumda da aynı şekilde konferanslar ağırlığını gösteriyor. Seyahatnamesinin diğer bölümleri, karşılaşılan muhitler, gelenekler, insanlar ve çeşitli durumlar hakkında kapsamlı bilgiler içerir. Seyahatname, büyük bir gözlemciliğin ürünü olarak Batı dünyasında farklı kültür ve insan üretiminin nasıl algılamayı anlamamızı ve kültürel seviyelere ilerlememizi sağlar:
-
- Çin: İbn Battuta’nın Çin’deki tespit ve seyahatlerinin, Batı dünyası Çin’deki züccaciyelerin sağladığı ve üretim tekniklerinin düşüşünü önceden belirlemediği açıkça gözlemlenebilmektedir.
-
- Hindistan: Seyahatname, İbn Battuta’nın Hindistan’da ziyareti sırasında izlenen hayat tarzı hakkında önemli ayrıntılar vermektedir.
-
- Sahra Çölü: Seyahatname, Sahra Çölü’ndeki yaşam boyunca meydana gelen değişiklikler ve yakınlardaki yeni hareketli geçiş bölgeleri hakkında önemli bilgiler vermektedir.
İbn Battuta, kendi seyahatnamesiyle çok farklı dünya kültürleri hakkında önemli bilgiler oluşturmuştur; seyahatleri sırasında çok sayıda kültür, düşünce ve deneyim keşfetmemiştir. O, Karışık (Emas) arabanlı yolculuğunu sürekli dört ayrı bölgeye yerleştirmek için seyahatler için fırsat sağlayan Gökyüzünün Lütfudur.
“İbn Battuta: Seyahatnameleri ile Dünya Keşfi”
Marmaray’a çıkmış, İstanbul uluslararası taşıma noktalarından her birini dolaşmış ve Mısır’daki Kahire’ye vardığınızı hayal edin. 1400’lerin başında insanlar bu tip gezileri çok daha farklı bir yolla yapıyordu; at, sırtında yükler ve küçük teknelerin yardımı ile! Bu kahraman, uzun mesafe yürüyüşlerinin üstesinden gelen, çok sayıda tehlikeyi göze alarak gittiği her yere kalıcı izler bırakan İbn Battuta’dı.
İbn Battuta, bir hukuk bilimci olarak maliye mahkemesinde hizmet vermeye başladıktan sonra hayatına son derece büyük bir dönüm noktası koymuştur. Bu küçük at değiştirmesinin ardından Mevlana Cevheri’nin müritleri arasına katılarak başladığı seyahatleri, 59 ay ile ilgili yerleri kapsayan çok sayıda ülkenin ardından on yıllık uzun ve yorucu bir seyahat serüveni sona ermiştir.
İbn Battuta gelmemiş olabilecek her bölgeye gittiği için dünyanın en uzun seyahat yolcularından biri olarak anılır. İslam diasporasının farklı komşularına giderek sosyal hayata büyük bir katkıda bulunan Battuta, neredeyse bütün dünyada İslam toplumlarını ziyaret etmiştir. Bir İslam kanunu âlimi olarak, İslam ülkelerinin sosyal ve siyasi sistemlerini tanımayı amaçladı.
Sebeplerinin ve yolunu izlediği rotaların dışında, Battuta’nın iz bıraktığı etkinlikler de özgün idi. Kızıştırıcı bir zihin olan İbn Battuta kendisine para, lüks ve konfor gibi şeyler istemedi. Seyahat mesafelerinin çoğu sırasında, rüküş reislerin konukseverliğinden ve toprak sahiplerinin yardımından yararlandı. Modern seyahatcilere doğru yolu gösterdi ve seyahat etmenin İslam toplumlarına sağladığı faydayı sergiledi.
İbn Battuta, günümüze kadar ulaşan alışkanlıklarımızın çok daha taze bir kaynaktan gelmektedir. Günümüzde gezginler, onun araştırmalarından ve bir zorluk olarak olaylar karşısında sebat ederken gösterdiği azimden ilham alıyor. Aynı zamanda yeni teknolojileri veya kültürleri keşfeden insanlar, Mevlana Cevheri’nin müritlerinden biri olan bu muhteşem fedakar seyahatci olarak İbn Battuta’yı bireysel tecrübelerde canlandırmayı bekler.